Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2012

ΑΕΙ - ΤΕΙ

Ο απόφοιτος λυκείου, ως ενήλικας πια, αν τα καταφέρει στον σκόπελο των εξετάσεων, περνάει την πύλη του πανεπιστημίου ή της σχολής του. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση ως συνέχεια των προηγούμενων βαθμίδων, συνεχίζει να αναπαράγει τα προβλήματα της εκπαίδευσης και σε μεγαλύτερο βαθμό.

Ο σπουδαστής, αν η σχολή του βρίσκεται σε άλλη περιοχή από τον τόπο κατοικίας του, έρχεται αντιμέτωπος αρχικά με προβλήματα όπως η στέγαση, η μεταφορά, τα απαιτούμενα χρήματα. Είναι συχνό φαινόμενο τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών είτε να στρέφονται στο μεροκάματο σε συνδυασμό με τις σπουδές τους, είτε να εγκαταλείπουν την σχολή τους εξαιτίας των δυσβάσταχτων οικονομικών υποχρεώσεων. Η εργασία των φοιτητών είναι συνήθως μαύρη, με μισθούς ψίχουλα, πολλές φορές και βραδινή (μπαρ, καφετέριες), χωρίς κανένα απολύτως δικαίωμα (άδειες σε περιόδους εξεταστικής). Το 60% των φοιτητών ΤΕΙ εργάζεται. Τα ποσοστά εργασίας έχουν ανέβει και στους πρωτοετείς φοιτητές, οι οποίοι από ότι φαίνεται πρώτα βρίσκουν δουλειά και μετά γράφονται στην σχολή.

Μόνο το 3,5% των φοιτητών καταφέρνει να αποκτήσει δωμάτιο σε εστία. Εστίες που στην ουσία δεν είναι δωρεάν (καταβάλλεται ένα πόσο για ενοίκιο από τους φοιτητές), και οι περισσότερες από αυτές είναι διαλυμένες, χωρίς καμία συντήρηση για χρόνια, τις περισσότερες μέρες του χρόνου χωρίς ζεστό νερό, χωρίς θέρμανση και πολλές φορές με κοινόχρηστες τουαλέτες. Γνωστή μέθοδος η τρομοκρατία και οι απειλές ενάντια σε φοιτητές που δεν θα μπορέσουν να πληρώσουν  το «ενοίκιο» των εστιών. Προβλήματα στην μετακίνηση, στην σίτιση, μέσα στις αίθουσες, ακόμη και στην αγορά των βιβλίων. Αυτός είναι ο δωρεάν και δημόσιος χαρακτήρας που προσφέρει η τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Ας αφήσουμε όμως τα ατελείωτα καθημερινά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει ένας φοιτητής κατά την διάρκεια των σπουδών του και ας περάσουμε στην συνθήκη της Μπολόνια. Η συνθήκη της Μπολόνια (1999) είναι μια προσπάθεια δημιουργίας ενός ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου ανώτατης εκπαίδευσης. Ένας τρόπος για να συνδεθεί άμεσα η ανώτατη εκπαίδευση με την αγορά εργασίας και με τις ανάγκες της ΕΕ και κατ’ επέκταση του κεφαλαίου. Μερικές από τις αλλαγές που έφερε και συνεχίζει να φέρνει η συγκεκριμένη συνθήκη είναι εν μέρει ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων με περικοπές στην μέριμνα, δίδακτρα και επιχειρήσεις μέσα στα πανεπιστήμια που χρηματοδοτούν, ελέγχουν, αξιολογούν πανεπιστημιακές μονάδες, υποβάθμιση των προπτυχιακών σπουδών, με τις γνώσεις να μεταφέρονται σε μεταπτυχιακές σπουδές ή σεμιναριακά μαθήματα επί πληρωμή, δια βίου μάθηση.

Η διαδικασία της Μπολόνια έχει οδηγήσει σε µεγαλύτερη συµβατότητα και συγκρισιµότητα των συστηµάτων της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης. Μεταξύ άλλων, έχει καταστήσει την Ευρώπη έναν ελκυστικότερο προορισµό για σπουδαστές από άλλες ηπείρους. Ενώ πρέπει ακόµα να καταβληθεί κάποια προσπάθεια για να επιτευχθούν οι στόχοι που ορίστηκαν το 1999, πρέπει να προχωρούµε συνεχώς για να αντιµετωπίσουµε τις νέες προκλήσεις, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της τρέχουσας οικονοµικής κρίσης. Η τριτοβάθµια εκπαίδευση έχει έναν βασικό ρόλο να διαδραµατίσει στην υποστήριξη της βιώσιµης οικονοµικής ανάκαµψης και στην υποκίνηση της καινοτοµίας. Τα πανεπιστήµια πρέπει να εκσυγχρονιστούν και η ευρεία αναγνώριση αυτής της ανάγκης από τις κυβερνήσεις όχι µόνο στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσµο, δίνουν στη διαδικασία της Μπολόνια τη ζωτικής σηµασίας υποστήριξη που χρειάζεται για την επιτυχία της.

Ján Figel, Ευρωπαίος επίτροπος,
υπεύθυνος για τα θέματα εκπαίδευσης,
22-4-2009

Εντός της λυκοσυμμαχίας, η παιδεία μετατρέπεται σε ένα ευρωπαϊκό και κατ’ επέ-κταση παγκόσμιο μαγαζάκι παραγωγής κερδών, όπου φοιτητές-πελάτες από όλο τον κόσμο θα μπορούν να αγοράζουν την γνώση, από επιχειρήσεις που έχουν επενδύσει πάνω σε συγκεκριμένα ιδρύματα. Ή αλλιώς, όπως είχε δηλώσει κάποτε ο Πρύτανης του ισπανικού Instituto de Empresa,  Santiago Iñiguez de Onzoño,  «η Συνθήκη της Μπολόνια θα δημιουργήσει μία πολύ πιο αποτελεσματική και ανταγωνιστική «αγορά» ευρωπαϊκών πανεπιστημίων,  μετατρέποντας την Ευρωπαϊκή Ένωση στις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, τουλάχιστον όσον αφορά στην ανώτατη εκπαίδευση».

To πολυνομοσχέδιο για την Παιδεία ουδόλως αγγίζει ή μεταβάλλει, πόσο μάλλον καταργεί το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστωτικών Μονάδων (ECTS). Απλώς ορίζει πως ο αριθμός των Διδακτικών Μονάδων που αντιστοιχεί σε ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο, ισοδυναμεί με τις Πιστωτικές Μονάδες.   Άρα τα πέρι Grexit των πτυχίων των ελληνικών Πανεπιστημίων μάλλον είναι προϊόν exit από την πληροφόρηση και την καλόπιστη κριτική των εμπνευστών τους.
Δελτίο τύπου Υπουργείου Παιδείας 8-5-2015

Η ΕΕ προώθησε μέσα από την συνθήκη της Μπολόνια το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης ακαδημαϊκών μονάδων (European Credits Transfer System). Αρχικά δημιουργήθηκε για τους φοιτητές που παρακολουθούσαν το πρόγραμμα «Erasmus» (6μηνη ή 1 έτος παρακολούθηση μαθημάτων σε πανεπιστήμια του εξωτερικού) για να μπορούν τα μαθήματα που διδάσκονται εκεί, να τα αναγνωρίσουν έπειτα στην χώρα τους. Όμως στόχος του ήταν να περάσει γενικά σε κάθε μάθημα, τμήμα και πανεπιστήμιο για να προωθήσει προγράμματα σπουδών που μπορούν να πραγματοποιούνται σε διαφορετικά τμήματα ή αντικείμενα, χωρίς καμία ανάγκη συνοχής της επιστημονικής γνώσης, αλλά με μόνο σκοπό τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Χοντρικά, 60 πιστωτικές μονάδες αντιστοιχούν σε ένα χρόνο παρακολούθησης μαθημάτων με επιτυχία, ακόμα και από διαφορετικά τμήματα ή σχολές σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ. Οι «μονάδες της γνώσης» όμως, δεν μαζεύονται μόνο από κάθε έτος και ούτε είναι για όλους ίδιες. Για αυτό άλλωστε έχει προταθεί οι μονάδες να συλλέγονται και από διάφορα κέντρα κατάρτισης, σεμινάρια, φροντιστήρια ξένων γλωσσών, δημιουργώντας ένα πτυχίο-κράμα σκόρπιων γνώσεων.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα προωθήθηκε ως ανάγκη αναγνώρισης προγραμμάτων σπουδών, αλλά σκοπός του ήταν να κάνει το πτυχίο ενός φοιτητή δημόσιου πανεπιστημίου πιο υποβαθμισμένο, να το κατακερματίσει. Όμως είχε και έναν δεύτερο στόχο. Να προωθήσει την κινητικότητα των φοιτητών μέσα στην ΕΕ, ώστε να μπορεί να εκμεταλλευτεί «κατάλληλα» μυαλά μετακινώντας τα σε μεγάλα πανεπιστήμια και χρησιμοποιώντας τα σε έρευνες υπέρ του κεφαλαίου.

Κάπως έτσι δημιουργούνται τα μαγαζάκια της δια βίου εκπαίδευσης. Πέρα από τα γνωστά κέντρα κατάρτισης ή σεμινάρια έξω από τις σχολές, αναφερόμαστε σε σχολές… μέσα στις σχολές (δημιουργία ινστιτούτων δια βίου εκπαίδευσης) ή σεμιναριακά μαθήματα σχολών ή μαθήματα εξ αποστάσεως (e-learning), τα οποία φυσικά πληρώνονται αδρά. Μιλάμε είτε για μαθήματα τα οποία αποτελούν στοχευόμενα μαθήματα καριέρας ή μαθήματα τα οποία ενώ θα έπρεπε να είναι στο κορμό των πανεπιστημιακών μαθημάτων, πωλούνται  για να φέρουν κέρδη στα πανεπιστήμια, λέγοντας ευθαρσώς στους φοιτητές ότι οι γνώσεις που σας παρέχουμε δεν είναι αρκετές αγοράστε κιόλας! Μαθήματα που υποβαθμίζουν την δημόσια παιδεία, την εξισώνουν με σεμινάρια και παράγουν ημιμαθείς συλλέκτες γνώσεων, αφού πια το πτυχίο δεν θα έχει ενιαία μορφή και οι απόφοιτοι του ίδιου τμήματος δεν θα λαμβάνουν την ίδια γνώση, αλλά όση βαστάει η τσέπη τους. Τα περισσότερα μαθήματα επίσης είναι πρόσκαιρα, προσαρμόζονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι κάτι που θα παρακολουθήσει ένας φοιτητής φέτος σε δύο χρόνια μπορεί να είναι άχρηστο.

Κάπως έτσι έρχεται και το «συμπλήρωμα διπλώματος», το οποίο είναι ένα χαρτί που αναλύει ακριβώς τα μαθήματα που παρακολούθησε ένας φοιτητής, τις πιστωτικές μονάδες που συνέλεξε, τους βαθμούς του σε κάθε μάθημα, σεμινάρια που παρακολουθούσε, εργασίες που έκανε, το ίδρυμα που παρακολουθούσε μαθήματα κ.α. Στην ουσία, είναι ένα χαρτί-φακέλωμα, ένα δώρο από τα πανεπιστήμια για τον κάθε εργοδότη, που θα μπορεί με κάθε λεπτομέρεια να ελέγξει τις δεξιότητες του κάθε εργαζομένου και να τον χρησιμοποιήσει ανάλογα.

Και όλα αυτά είναι συνδεδεμένα και με την απόφαση της συνθήκης για διάσπαση του πτυχίου σε 2 κύκλους: το προ- πτυχιακό και τον μεταπτυχιακό. Ένα υποβαθμισμένο προ- πτυχιακό πτυχίο με σκόρπιες γνώσεις και από την άλλη ένα μεταπτυχιακό περιορισμένων θέσεων. Για να γίνει δεκτός κάποιος για μεταπτυχιακό πρέπει να δώσει εξετάσεις, πολλές φορές, να περάσει από συνέντευξη, να έχει συστατικές επιστολές καθηγητών. Και αν τα καταφέρει θα χρειαστεί χρήματα, αφού πολλά μεταπτυχιακά είναι ιδιωτικά. Κάπως έτσι, μπορεί να γίνει και ένα ξεσκαρτάρισμα, του μεγάλου αριθμού εισακτέων στην  τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπως τονίζει ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.).

Παρατηρούμε, λοιπόν, την διαδικασία με την οποία ένας φοιτητής βγαίνει στην αγορά εργασίας με ένα υποβαθμισμένο πτυχίο, και μπαίνει στην διαδικασία ενός κυνηγιού μονάδων για να αυξάνει συνέχεια τα προσόντα του και την ανταγωνιστικότητά του, καλυμμένος με το πέπλο της δια βίου μάθησης. Σημασία δεν έχει αν έχεις ένα πτυχίο, αλλά πόσες μονάδες έχεις μαζέψει από το πτυχίο, τα σεμινάρια, τα e-learnings, τις ξένες γλώσσες. Το κάθε άτομο, με λίγα λόγια, καλείται σε όλη του την ζωή να κυνηγά μονάδες για να καταστήσει το πτυχίο του ανταγωνιστικότερο. Να ζει αιώνια έναν αγώνα δρόμου για την εύρεση εργασίας και να βλέπει τους συναδέλφους του μόνο ανταγωνιστικά. Αυτή η διαδικασία, βέβαια, συνδέεται και με ένα χρηματικό κόστος που μετατρέπει αμέσως «τον εμπλουτισμό των γνώσεων» σε μία ταξική διαδικασία.

Τη σφραγίδα της σύνδεσης της αγοράς εργασίας με τα «δημόσια» πανεπιστήμια και σχολές έρχονται να βάλουν οι επιχειρήσεις. Όπως ειπώθηκε και παραπάνω για τις προηγούμενες βαθμίδες εκπαίδευσης, το κράτος μειώνει συνέχεια τα χρήματα τα οποία διαθέτει στην δημόσια παιδεία. Οπότε αυτοί οι πόροι πρέπει να βρεθούν από κάπου για να συνεχίσει η λειτουργία των τμημάτων. Κάπου εδώ εισβάλλουν οι  επιχειρήσεις να επενδύσουν τα λεφτά τους στην παιδεία με το αζημίωτο (όπου αζημίωτο βλ. πλήρη υποταγή στις απαιτήσεις και τα συμφέροντά τους). Στόχος της συγκεκριμένης πολιτικής δεν είναι η έρευνα και η γνώση, αλλά η παρέμβαση του κεφαλαίου στο περιεχόμενο, τον προσανατολισμό και την δομή της εκπαίδευσης.

Επιχειρήσεις μπαινοβγαίνουν μέσα στις σχολές μετατρέποντας την ερεύνα σε τσιφλίκι τους, προσαρμόζοντάς την στις ανάγκες τους. Για παράδειγμα η συνεργασία του τμήματος μηχανικών Η/Υ με την Interamerican, το τμήμα χημικών μηχανικών του ΕΜΠ με την ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ,  το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο με την εταιρεία «Friesland-Hellas», και γενικά σε πολλά πανεπιστήμια της Ελλάδας το μεγαλύτερο ποσοστό της έρευνας στηρίζεται σε ιδιωτική χρηματοδότηση. Ιδρύονται εταιρείες οι οποίες διαχειρίζονται τον πλούτο που παράγει η έρευνα προς όφελος του εκάστοτε επιχειρηματία. Η έρευνα διαμορφώνεται σύμφωνα με την καπιταλιστική κερδοφορία και όχι προς όφελος των λαϊκών αναγκών. Η κάθε εταιρεία κατευθύνει την έρευνα στις δικές της ανάγκες, ελέγχει και αποφασίζει αυτή τι θα δημοσιευτεί από την κάθε έρευνα. Τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ θα βρίσκονται σε μία διαρκή αξιολόγηση για την ζήτηση των προγραμμάτων, την γνώμη των φοιτητών, των διδασκόντων και εννοείται την γνώμη των επιχειρήσεων που επενδύουν τα λεφτά τους στο πανεπιστήμιο αν από τα εκάστοτε προγράμματα οι φοιτητές αποκτούν χρήσιμες γνώσεις (για την μετέπειτα εκμετάλλευσή τους).

Άλλο ένα θέμα που θίγεται έντονα, είναι ο φοιτητικός συνδικαλισμός. Δεν είναι τυχαία τόσα χρόνια η λύσσα με την οποία προπαγανδίζεται το «έξω τα κόμματα από τις σχολές», ακόμα και από κόμματα που είναι μέσα στο πανεπιστήμιο. Είναι εύκολο να καταλάβει κάποιος, ποιος προωθεί αυτές τις τακτικές, αν σκεφτεί ότι ο Φορτσάκης ως πρύτανης προπαγάνδιζε πολύ έντονα τις εν λόγω απόψεις, και μετά βρέθηκε υπεύθυνος του τομέα παιδείας της ΝΔ.  Αυτό που θέλουν είναι να απολιτικοποιηθεί ο χώρος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Αναβάθμιση των φοιτητικών συλλόγων μέσα από τη δημιουργία νέας Ενωσης, που θα δίνει στο φοιτητικό και σπουδαστικό κίνημα ενιαία δομή και οργάνωση. Ετσι, ο εκάστοτε υπουργός Παιδείας, Πρύτανης, Κοσμήτορας ή Καθηγητής, θα γνωρίζει ποιοι εκπροσωπούν το φοιτητικό κίνημα, πέρα και έξω από κομματικά συμφέροντα.

Σάκης Ιωαννίδης, πρόεδρος ΟΝΝΕΔ,
εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος»,
Δεκέμβριος 2014.
           
Το απολίτικο ενιαίο ψηφοδέλτιο είναι κάτι που μαγειρεύεται, μέσα στα τόσα χρόνια που εκφυλίζεται η αξία του φοιτητικού κινήματος. Οι ίδιοι άνθρωποι που μιλούν για αναβάθμιση των φοιτητικών συλλόγων, είναι οι ίδιοι που με τις τακτικές τους το υποβάθμισαν.

Η σπουδάζουσα νεολαία πρέπει να συνδέεται με τους εργατικούς αγώνες βάζοντας μπροστά αιτήματα για δωρεάν και δημόσια παιδεία, φοιτητική μέριμνα, να είναι απέναντι στις επιχειρήσεις που έρχονται να κάνουν τσιφλίκι τους τα πανεπιστήμια, να είναι απέναντι στην υποβάθμιση του πτυχίου και όχι να επιτρέψει να μετατραπούν σε αμερικανικές αδελφότητες που θα μπαίνουν μέσα σε γραφεία επιχειρήσεων για να μιλούν για καλύτερα προγράμματα διαχείρισης των πόρων του πανεπιστημίου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου